TODO

Ga je met de elektrische installatie van je DS bezig dan is een heel klein beetje basiskennis elektriciteit noodzakelijk. Deze basis is de Wet van Ohm. Deze geeft de relatie van Spanning, Stroom en Weerstand. Dat klinkt heftig … valt reuze mee. Alles draait een beetje om de accu. Hier een willekeurige accu:

Spanning

Als je naar de accu kijkt staat er op dat deze 12V is. In goed Nederlands: 12 Volt. Dit het de spanning. Voor de puristen onder ons .. spanning staat. Dussss tussen die twee dikke knoppen staat 12 Volt spanning 🙂 .. hoewel je die dikke knoppen op het plaatje niet ziet .. maar je weet ze vast wel te vinden.

Wat je moet onthouden is dat er spanning bestaat en dat deze wordt uitgedrukt in Volt. In de (school)boekjes aangeduid met een “V”

Ampère Uur

Op de accu staat ook 74Ah. In goed Nederlands: Ampère Uur. Dat wil zeggen dat deze accu een uur lang 74 Ampère kan leveren (gedurende een bepaalde tijd, vaak 10 of 20 uur). Die 74 Ampère is de stroom. Puristen … stroom loopt. Zij loopt altijd van het punt met de hoogste spanning NAAR het punt met de laagste spanning. Bij de accu staat  12 volt tussen de + pool en de – pool. De + heeft de hoogste spanning, dus de stroom loopt van de + pool naar de – pool. Er staat nog wel meer op maar dat willen we nu ff niet snappen.

Wat je moet onthouden is dat er stroom is. Deze wordt uitgedrukt in Ampère. In de (school)boekjes aangeduid met een “I”

Watt

Wat? … Watt! Als je een gloeilamp (van de koplamp) bekijkt staat daar een vermogen op in Watt. Velen denken dat dit een maat is voor de hoeveelheid licht, maar dat is helaas niet zo (wel een klein beetje, maar ook dat willen we nu even niet weten).

Watt geeft het vermogen aan van de lamp. Maar wat is nu vermogen? Het vermogen is de spanning (in Volt) vermenigvuldigt met de stroom (in Ampère). Het resultaat wordt uitgedrukt in Watt.

Onthou dat het vermogen in Watt gelijk is aan de spanning vermenigvuldig met de stroom. In de schoolboekjes vindt je hiervoor de letter “P”. In een formule:

P = V * I

Heb je vroeger op school opgelet, of je was gewoon pienter, dan weet je dat je deze formule een beetje kunt rommelen om boven water te krijgen wat gelijk is aan de spanning (V) en wat gelijk is aan de stroom (I):

V = I / P

I = P / V

Even onthouden, komt ons straks van pas.

Weerstand

Kijk eens naar dat lampje, stel er staat op 12V/50W. In goed Nederlands 12 Volt / 50 Watt. Dat wil zeggen dat dit lampje vol op brand op 12 Volt (onze accu) en een vermogen heeft van 50 Watt Maar waarom 50 Watt? Als ik het aansluit op de accu (van 12 volt) wie zorgt er dan voor dat er niet omeundig veel stroom gaat lopen?

Nou dat is de weerstand die in het lampje zit. Die gloeidraad geeft licht, maar het heeft ook een weerstand zodat de stroom niet omeundig wordt. Een weerstand wordt uitgedrukt in Ohm. Voor de puristen onder ons .. spanning staat, stroom loopt maar weerstand is er gewoon 🙂

Wat je moet onthouden is dat er (altijd) een weerstand is en dat deze wordt uitgedrukt in Ohm. In de (school)boekjes aangeduid met een “R”

Wet van Ohm

Er is een relatie tussen spanning, stroom en weerstand. Deze heet de Wet van Ohm. En die is eigenlijk heel simpel:

V = I * R

De spanning (in Volt) is gelijk aan de stroom (in Ampère) vermenigvuldig met de weerstand (in Ohm). Als je pienter genoeg was had je het zelf kunnen bedenken …. Maar helaas Georg Ohm is je voor geweest.

Heb je vroeger op school opgelet, of je was gewoon pienter, dan weet je dat je ook met deze formule een beetje kunt rommelen om boven water te krijgen wat gelijk is aan de stroom (I) en wat gelijk is aan de weerstand (R):

I = V / R

R = V / I

Even onthouden, komt ons straks van pas.

Terug naar het lampje

Dat lampje is dus 12 Volt, 50 Watt. Maar wat is nu de weerstand? Om dat uit te rekenen heb je de wet van Ohm nodig. We gebruiken de formule R = V / I

We weten de spanning (V) en om de waarde van de weerstand (R) uit te rekenen moeten we de stroom (I) weten. Maar hoeveel stroom loopt er door het lampje (van 50 Watt) als ik het op een accu van 12 volt aansluit? Dat weten we niet …

Maarrrrrr er was nog wat met Watt … maar wat?  Bij het vermogen hebben we ook een formule gevonden die je op verschillende manieren kunt gebruiken. Kijk eens naar I = P / V

Daar kunnen we wat mee! Het vermogen is 50 Watt, de spanning is 12 Volt … dusssss de stroom is 50/12 Ampère … rekenmachine…. tik tik tik ….. ongeveer 4,2 Ampère.

Nu die vervloekte weerstand nog … wet van Ohm in de vorm R = V / I … tataaaaaaaa … 12/4,2 … rekenmachine…. tik tik tik ….. ongeveer 2,85 Ohm.

Hoe moeilijk kan het zijn?

Twee lampjes achter elkaar

Maar stel ik heb twee van die lampjes, en die sluit ik achter elkaar aan. Dus de stroom loopt van de + pool van de accu eerst door het eerste lampje en daarna door het tweede lampje .. en dan terug naar de accu (– pool). Dit noemen ze in de (school)boeken een serie schakeling. Aangezien het dezelfde lampjes zijn zullen ze de spanning delen, dus elk 6 Volt. De stroom zal ook gelijk zijn, want door beide lampjes loopt dezelfde stroom.

Wat wordt de totale weerstand van beide lampjes… simpel … tel de waardes van de weerstanden bij elkaar op. Simpel, niet waar … maar het kan ook moeilijker …

Twee lampjes naast elkaar

Maar als je nu twee lampjes naast elkaar zet. In de (school)boeken heet dat parallel. Elk lampje wordt dus aangesloten op de accu. De spanning is nog steeds 12 Volt, maar hoeveel stroom loopt er nu totaal? Je kunt het voor elk lampje apart berekenen, en dan keer 2. Maar een andere methode is om eerst de totale weerstand te berekenen van deze twee lampjes.

Dat is ff wat moeilijker dan wanner ze achter elkaar (serie) staan. Om een lang verhaal kort te maken, ga je echt niet vervelen met wiskunde :), er is een hulpje op https://www.digikey.nl/nl/resources/conversion-calculators/conversion-calculator-parallel-and-series-resistor. Hier voer je de waardes van de weerstanden in die parallel staan … en hop .. je krijgt de totale waarde.

In de Mix

Maar wat nu als je twee lampjes van 12V/50W parallel, en daaraan gekoppeld een lampje van 12V/50W in serie. Hoeveel stroom loopt er en hoeveel spanning staat er over elk lampje?

Volg het volgend receptje; eerst de paralle weerstanden omrekenen naar 1 weerstand. Vervolgens heb je dus 1 vervanger voor de parallel weerstand, in serie met nog een weerstand, deze optellen en je hebt de totale weerstand. Samen met de spanning van 12 Volt kun je nu de stroom uitrekenen.

Je weet dan ook de spanning over de twee weerstanden (I * R). De eerste was eigenlijk twee parallel weerstanden. De stroom door elke weerstand is dus Spanning over de weerstand gedeeld door de Weerstand.

Calculator

Af en toe is het wat rekenwerk, maar daarvoor zijn op het internet vele hulpjes te vinden. Hieronder een voorbeeld die ik vond:

Wet van Ohm	Parallelle Weerstanden
Op https://www.digikey.nl/nl/resources/conversion-calculators/conversion-calculator-ohms vindt je een Wet van Ohm Calculator. Er staat heel veel tekst dat je allemaal mag vergeten, maar het gaat om het volgende; Vul hierin wat je weet, bijvoorbeeld een spanning van 12 Volt en een vermogen van 50 Watt, toets Bereken en de andere waardes worden voor je uitgerekend.Even een weetje, heb je niet gehele getalen, b.v. 4,2, gebruik dan geen komma maar een punt (4.2)	Hetzelfde alleen nu voor het berekenen van de weerstand van een aantal weerstanden in parallel: https://www.digikey.nl/nl/resources/conversion-calculators/conversion-calculator-parallel-and-series-resistor

Moeilijker kan ik het je niet maken.